Envindus

Tóm tắt
 
PHẦN MỀM HỖ TRỢ QUẢN LÝ

MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP

ENVINDUS

            1. Đặt vấn đề
 
            Quản lý môi trường công nghiệp là mối quan tâm hàng đầu của tất cả các quốc gia trong quá trình công nghiệp hóa. Sai lầm về quản lý môi trường luôn phải trả giá rất đắt, cả về vật chất lẫn sức khỏe và tính mạng của cộng đồng nhiều thế hệ.
 
            Quản lý môi trường theo phương pháp cổ điển dựa vào tính toán mức độ phát thải một cách thủ công đòi hỏi nhiều thời gian dẫn đến sự chậm trễ trong quyết định tiếp nhận đầu tư. Ngược lại, những quyết định vội vàng, thiếu sự cân nhắc các yếu tố tác động của dự án có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường trong tương lai.
 
            Mặt khác, trong bối cảnh sự cạnh tranh kinh tế và thu hút đầu tư trên thế giới và khu vực diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, những bản qui hoạch công nghiệp cứng nhắc không còn phù hợp. Mọi hình thức qui hoạch hiện đại đều mang tính mở và động, nghĩa là có thể điều chỉnh khi cần thiết nhằm tối ưu hóa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Đối với những khu vực đang trên đà phát triển công nghiệp và thu hút đầu tư, tính mở và động của các phương án qui hoạch còn có ý nghĩa lớn. Vì vậy việc thiết lập một công cụ toán học nhằm hỗ trợ cho các nhà quản lý trong lĩnh vực này là rất cần thiết.
 
            Để làm được điều này, chúng ta cần có một phần mềm quản lý môi trường công nghiệp tạo sự giao diện giữa các phần tử phát ô nhiễm và cơ sở dữ liệu GIS về tự nhiên, kinh tế-xã hội… để tính toán vùng ảnh hưởng của đối tượng xem xét một cách tự động. Phần mềm vì vậy có thể đưa ra nhiều giải pháp về địa điểm khác nhau, giúp cho các cơ quan quản lý có cơ sở để xem xét lựa chọn phương án thích hợp nhất.
 
            Đề tài hướng tới việc xây dựng một phần mềm hoàn chỉnh nhằm hỗ trợ công tác quản lý môi trường công nghiệp theo kiểu động, chạy trong môi trường MAPINFO, gọi tên là ENVINDUS. Phần mềm này giúp cho các cơ quan quản lý Nhà Nước nói chung và các cơ quan quản lý môi trường nói riêng đánh giá nhanh tác động môi trường của các dự án đầu tư và qui hoạch công nghiệp nhằm đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời, góp phần cải thiện môi trường đầu tư và bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
 
             Trong khuôn khổ giới hạn của đề tài bước đầu này, hai mô đun sau đây được thiết lập:

• Phát tán các chất ô nhiễm trong không khí
• Qui hoạch bãi chôn lấp rác

            2. Logic ENVINDUS
 
            Logic của phần mềm hỗ trợ quản lý môi trường công nghiệp ENVINDUS được trình bày trên hình 1. Các thông tin chứa đựng trong phần tử phát ô nhiễm kết hợp với cơ sở dữ liệu GIS tạo nên điều kiện đầu vào của phần mềm. Quan hệ giữa các thông tin này và mức độ phát thải ô nhiễm ở đầu ra được thiết lập trên cơ sở lý thuyết phát tán ô nhiễm trong môi trường. Kết quả của quá trình tính toán là vùng tác động được thể hiện trực tiếp trên bản đồ GIS. Phần lý thuyết được thiết lập thành các mô đun khác nhau đối với sự phát tán chất ô nhiễm trong môi trường đất, nước hay không khí. Cơ sở dữ liệu dùng chung cho các mô đun này là thư viện phần tử phát ô nhiễm và cơ sở dữ liệu GIS:

            2.1. Thư viện các phần tử phát ô nhiễm
 
            Dựa trên số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về mối quan hệ giữa mức độ phát thải ô nhiễm theo công suất, trình độ công nghệ, qui trình sử dụng, tổ chức sản xuất…của các chủng loại nhà máy, cơ sở sản xuất công nghiệp khác nhau để xác lập thư viện các phần tử phát ô nhiễm. Thư viện này, về lâu dài, bao gồm hầu hết các loại nhà máy sản xuất công nghiệp sử dụng hiện nay trên thế giới, nhưng trước mắt, bao gồm các chủng loại nhà máy theo hướng ưu tiên phát triển công nghiệp của địa phương. Mối quan hệ giữa mức độ phát thải ô nhiễm theo các đặc trưng của sản xuất có thể biểu diễn bằng quan hệ sau:

m_i = f(X_j)

 
trong đó m_i là mức độ phát thải của chất ô nhiễm i (mg/s), X_j là các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ phát thải của chất i như đã phân tích trên đây.
 
            2.2. Cơ sở dữ liệu GIS
 
            Cơ sở dữ liệu GIS bao gồm các “lớp” dữ liệu về tự nhiên, khí tượng thuỷ văn, kinh tế-xã hội… được biểu diễn dưới dạng bản đồ GIS. Các “lớp” dữ liệu quan trọng cần được xây dựng gồm: ranh giới hành chính, khí hậu, gió, phân bố mật độ dân cư, cơ sở hạ tầng, sông suối, qui hoạch sử dụng đất, dự báo phát triển đô thị… Hình 2 giới thiệu một số ví dụ về các “lớp” dữ liệu GIS của Tỉnh Bình Định và Thành phố Đà Nẵng.

Toàn văn tóm tắt
https://skydrive.live.com/embed?cid=A433533EEB358AD8&resid=A433533EEB358AD8%21177&authkey=AAGm6If5xF1UGGc